In de media horen we wel vaker dat het slecht gaat met de mentale gezondheid van onze jongeren, met grote risico’s als gevolg.
– In 2024 meldt 30% van de Belgen te kampen met een probleem op het gebied van mentale gezondheid. Voor jongeren van 18 tot 24 jaar geeft 43% aan dat ze er mee te maken hebben, een verontrustende stijgende trend, die in alle geanalyseerde landen wordt waargenomen, volgens het Axa Mind Health Report.
– Onderzoek van NN maakte duidelijk dat werkende jongvolwassenen (18-29 jaar) het hoogste burn-out risico lopen in België: 48%, waaronder maar liefst 26% met hoog risico. Die percentages liggen aanzienlijk hoger dan het nationale gemiddelde van respectievelijk 33% en 18%.
– De momenteel beschikbare cijfers van het RIZIV, die dateren van 2023, constateren eveneens dat het aantal twintigers dat langer dan een jaar arbeidsongeschikt is door burn-out of depressie op 1 jaar tijd is toegenomen met meer dan 21%. Ter vergelijking: bij dertigers was die stijging +16%, bij veertigers +7,6%.
Zeker sinds de pandemie wordt er – gelukkig – steeds meer aandacht besteed aan de mentale gezondheid van jongeren. Ook het World Happiness Report, een wereldwijd onderzoek dat verscheen in maart 2024, zoomde extra in op het mentaal welzijn en het welbevinden van de jongste generatie.
De glimlach van de happiness curve
In eerder onderzoek werd aangenomen dat jongeren de gelukkigste generatie waren, dat het geluksgevoel afneemt doorheen de jaren, vooral waarin mensen werk en privé (en de zorg voor kinderen en hulpbehoevende ouders) moeten combineren. De gelukscore neemt daarna weer toe wanneer mensen ouder worden wanneer kinderen het huis uitgingen en ze stopten met werken, enz. Dit wordt de “happiness curve” genoemd.
Maar klopt dit eigenlijk wel? Uit het World Happiness Report blijkt dat dit niet het geval is. De jongere generatie blijkt immers niet zo bijzonder gelukkig te zijn.
Westerse jongeren zijn ongelukkiger
Wat bijkt? De cijfers van de jongste generatie trekt de statistieken aanzienlijk naar beneden. Dit is vooral schrijnend in de VS, die zelfs uit de top 20 is getuimeld, door een desastreuze score van de jongste (<30) generatie, die de VS pas als 62e plek op de wereldranglijst zetten. Ook in België zijn de cijfers zorgwekkend als we kijken naar het geluk van de jongste generaties. Het NN onderzoek tekent bijvoorbeeld op dat het toenemend burn-out risico onder jongeren te wijten is aan sterke mentale distantie en cognitieve ontregeling (zoals moeite met concentratie, focus en mentale helderheid) tijdens het werk. Die mentale distantie wijst op een lagere motivatie en betrokkenheid bij hun werk vergeleken met oudere werknemers.
Het geheim van verbondenheid
Maar er is ook hoop. In Oosterse landen en Afrika ten zuiden van de Sahara zien we jongeren die gelukkiger worden. Hoe dat precies komt moet nog verder onderzocht worden, maar experts definieerden alvast één waarschijnlijke oorzaak: Het gevoel van connectie en verbondenheid lijkt een belangrijke rol te spelen.
Sociale media, die bedoeld zijn om mensen te verbinden, zorgen vaak net voor meer isolatie en ongemak. We horen steeds meer experten die het erover eens zijn dat we hard moeten werken om de jongste generaties weer in menselijke verbinding te brengen met elkaar, met collega’s en met hun omgeving om erger te voorkomen.
Tinder in de cafetaria
Dr. Laurie Santos, professor aan Yale, ontdekte enkele jaren geleden dat de verkozen “App van het jaar” op de universiteit een variant van Tinder was, specifiek bedoeld voor gebruik in de cafetaria. Een verbazingwekkende observatie die haar aan het denken zette over de impact van technologie op sociale interactie. Studenten gaven namelijk aan dat persoonlijk contact in de cafetaria steeds minder vanzelfsprekend werd en een toenemende drempel ervaren om spontaan naast iemand te gaan zitten en een gesprek aan te knopen. Net omdat iedereen die aan het lunchen is achter een scherm verborgen zit, is biedt de app hulp om vooraf te beslissen én zekerheid te hebben over met wie ze konden samenzitten. Een verschuiving die subtiele maar significante veranderingen benadrukt in de sociale dynamiek onder jongeren.
Digitaal welzijn op het werk
Ook binnen organisaties zien we een groeiende aandacht voor digitaal welzijn en deconnecteren, wat absoluut essentieel is in deze tijden van infobesitas en digistress. Veel organisaties zien bij het organiseren van fysieke bijeenkomsten dat enthousiastelingen – vaak jongeren – dan als eerste aanwezig zijn, omdat ze dit persoonlijk nodig hebben.
Het is een must om deze fysieke meetings dan ook zo interessant mogelijk te maken – of met behulp van de juiste afspraken – dat we niet in de verleiding komen om kleine en grote schermen onze aandacht te laten afleiden en onze connectie te laten vervagen.
Gezonder gebruik van digitale tools heeft immers niet alleen een impact op fysieke en mentale gezondheid omtrent overprikkeling en digistress, maar ook op sociale interacties. Moeten onze smartphones echt op tafel blijven liggen wanneer we samen eten? Zijn deze werkelijk onmisbaar, of is het belangrijker om persoonlijke gesprekken te voeren en te gaan voor écht menselijk contact? Dus: berg je smartphone op (en nee, deze omgekeerd op tafel neerleggen is niet vriendelijker of beleefder 😉) en klap die laptops dicht. Het voelt misschien zelfs eerst vreemd aan omdat het door de overdosis aan apparaten ondertussen een (ongezonde) gewoonte is geworden, maar het is een essentiële aanpak die ons welzijn stevig kan boosten.
Verkeersregels voor digitale tools
Tot slot zijn we het eens met het zoveel mogelijk weren van smartphones uit de klas om leerlingen geboeid te houden. Niet alles moet overal verboden worden, natuurlijk, maar meer aandacht voor de impact op het mentale welzijn van deze groep en gezonder omgaan met de digitale tools is absoluut belangrijk.
Bewustwording is essentieel. En dan gebruiken we graag de vergelijking van de US Surgeon General met het autoverkeer. Vroeger waren er véél meer auto-ongevallen ondanks dat er veel minder voertuigen waren. Vandaag hebben we strenge verkeersregels die ervoor gezorgd hebben dat iedereen zich bewust is van de gevaren van auto’s. Wellicht is het tijd dat we als maatschappij gaan nadenken over gordels en snelheidsbeperkingen voor het gebruik van digitale tools 😉. Tijd voor actie, dus!
Bekijk deze episode via ons Youtube kanaal.
Nog meer inspiratie?
In de podcast & videoreeks “SOS Werkgeluk” brengen we korte episodes waarin we op zoek gaan naar concrete tips omtrent een specifieke uitdaging rond welzijn of werkgeluk.
Heb je iets meer tijd? Dan kan je terecht in onze Try a Different Angle Podcast, waarin we dieper ingaan op werkgeluk hero cases en sterke welzijnsinitiatieven van specifieke organisaties.
