Ken jij het gevoel dat je tegen de klok lijkt te racen? En hoe hard je ook rent, je lijkt zelden of nooit te winnen. Je to-do lijst is te lang voor de tijd die je ter beschikking hebt. Je krijgt de indruk dat je niet genoeg doet of dat je minder productief bent geweest dan je denkt dat je had moeten zijn. Elke minuut moet nuttig ingevuld worden en dat doe je, maar toch blijkt het niet te volstaan. Als je toch eens dagen van zesendertig uur had…
Herkenbaar? Dan lijd je aan tijdsangst.
Wat is tijdsangst precies?
Tijdsangst is het vreselijke gevoel dat je nooit genoeg tijd hebt en dat je niet genoeg doet met de tijd die je wel hebt. Maar waar komt dit gevoel vandaan?
Onze relatie met tijd ontwikkelt zich sinds onze kindertijd. Als kind is tijd niet echt belangrijk voor ons. Vanuit ons perspectief lijken de heerlijk eindeloos en zijn ze gevuld met spelen en leren. Pas als we tieners worden, beginnen school, sport, hobby’s en vrienden onze agenda in te palmen. We krijgen dan ook steeds vaker te horen dat tijdverspilling onze toekomst kan ruïneren. Als volwassenen wordt tijd schaarser omdat we veel belangrijke verantwoordelijkheden hebben die onze aandacht opeisen, dus proberen we de tijd zo goed mogelijk te beheersen.
Volgens de “ironic process theory”, een proces gedefinieerd door psychologen, maakt een opzettelijke poging om bepaalde gedachten te onderdrukken de kans net groter dat ze naar boven komen. Dus, hoe meer we ons ergens zorgen over maken, hoe groter het probleem wordt. Op dezelfde manier zal tijd beperkter aanvoelen naarmate we ons meer richten op hoe weinig tijd er is. Het betekent ook dat tijdangst onder de duim proberen krijgen geen gemakkelijk proces is.
Drie soorten tijdsangst
Op zijn eenvoudigst is tijdsangst de vrees dat je je tijd verspilt. Het komt zowel in het dagelijks leven, in privésfeer of in de werkomgeving, als bij grotere levensdoelen voor, en het kan zich op drie manieren manifesteren: huidige, toekomstige en existentiële tijdangst.
Angst voor de huidige tijd is misschien wel de meest bekende vorm. Het heeft te maken met de dagelijkse stress van het proberen om je door je taken heen te haasten en de eindstreep te halen. De aspecten die je gelezen hebt in de inleiding van dit artikel zijn kenmerkend voor huidige tijdangst. Deze spanning speelt in op het gevoel dat je te veel te doen hebt voor de tijd die je ter beschikking hebt, en dat misbruik van deze tijd een vergissing is. Naast de ellenlange takenlijstjes zijn ook dit typische kenmerken: geen tijd om te ontspannen want elk moment moet nuttig ingevuld worden, je hebt het gevoel veel ballen tegelijk in de lucht te moeten houden en op al die vlakken schiet je naar jouw impressie te kort. Haast en spoed…
Je kan ook last hebben van toekomstige tijdsangst, die inspeelt op de onzekerheid van de tijd. Je denkt in termen van “wat als” en raakt in paniek over de dingen die je niet per se in de hand hebt. Wat als blijkt dat je foute keuzes hebt gemaakt? Wat als er iets gebeurt? Wat als het te laat is om je carrière te veranderen? Wat als je niet genoeg hebt gespaard voor je pensioen? Dat mogen allemaal terechte vragen zijn, maar je op deze thema’s fixeren, injecteer je onrust. Langdurig in angst leven schaadt je gezondheid, je levenskwaliteit, je welzijn.
Ten slotte is er de existentiële tijdsangst. Dit is de zorg om permanent verloren tijd, die ook een rol speelt bij de andere vormen van tijdangst. Maar existentiële angst is duidelijker verbonden met verlies. Het is het duidelijkst wanneer we aan de dood denken en die realiteit voor ons eigen leven en onze levensdoelen onder ogen zien.
Kortom, tijdnood is meer dan een occasioneel stressmoment in je werkdag. Het kan ertoe leiden dat je belangrijke taken uitstelt, en kan zelfs een burn-out veroorzaken. Het probleem is echter dat tijd nooit kan worden gecontroleerd. Dus hoe kun je leren om je goed te voelen over jezelf en je werk en je geen zorgen te maken over het beperkte aspect van tijd?
Hoe je tijdangst kunt bestrijden
De code die je helpt om tijdsangst te kraken, laat zich samenvatten door aandachtsmanagement. Door te leren focussen op aspecten waar je impact op hebt, kan je zinloze tijdsobsessies onder controle krijgen. Met deze praktische tips kan jij onmiddellijk aan de slag:
1. Erken je relatie met tijd
De eerste stap om iets aan te pakken is erkennen dat je het doet. Bovendien, we moeten het doen met het concept tijd zoals het bestaat. Je kan de tijd niet stoppen of vertragen. Het enige waar je controle over hebt, is wat je nu doet en wat je in de toekomst gaat doen.
Tijdsangst wordt sterker wanneer we het ofwel volledig negeren ofwel te hard proberen de manieren te manipuleren waarop tijd onze dag beïnvloedt. De waarheid over tijd accepteren lijkt misschien een rare eerste stap, maar het is de beste manier om vooruit te komen.
2. Schrijf het van je af
Mocht je nog geen dagboek hebben, begin er dan nu een. Noteer erin wat je graag doet, waar je fier op bent, wat je het meest waardeert in jezelf en in anderen. Denk na over wat zinvolle tijdsbesteding voor jou precies is. Welke activiteiten brengen je in flow? Denk na over je energiegevers en -rovers. Ga op zoek naar wat jouw talenten precies zijn. Welke hobby’s of bezigheden vind je echt leuk om te doen, en niet enkel omdat ze jou even afleiding bieden?
Tip: Om je op weg te helpen kan je je activiteiten oplijsten met behulp van de categorieën van de Darius Foroux’s ‘Six Spoke’ theory.
Op die manier schets je een denkkader waar je op kan terugvallen telkens wanneer je je angstig voelt of overweldigd raakt door obsessieve tijdsgedachten. Van daaruit kan je experimenteren met wat helpt om de angst te verlichten. Hou in je dagboek bij wat werkt.
3. Maak tijd om je te verbinden
Tijd heb je niet. Tijd maak je. Maak ruimte voor de dingen die belangrijk zijn en geef ze prioriteit. Kijk naar je flow- en energie verhogende activiteiten en beslis hoe ze realistisch in je dag passen. Door op deze manier over je dag na te denken (en sommige mensen boeken successen door tijdslots te plannen en echte agenda te gebruiken), kan je ook de tijdverspillers en afleidingen elimineren die je tijdangst verergeren en in plaats daarvan meer dingen doen die je een goed gevoel geven.
Zorg ervoor dat “verbinding” hoog op je prioriteitenlijstje staat. Verbinding begint bij jezelf. Meditatie, yoga en mindfulness zijn allemaal belangrijke oefeningen om je inzicht in jezelf en je behoeften te vergroten. Regelmatige beoefening kan je vermogen verbeteren om te herkennen wanneer iets niet helemaal goed is, wat je weer helpt om angstopwekkers te identificeren, zodat je er beter doorheen kunt werken. Ze zijn ook geweldig om je te heroriënteren en jezelf te kalmeren. Bovendien kunnen deze technieken zowat overal worden uitgevoerd.
Maak ook geregeld tijd voor verbinding met de VIP’s in je leven die jouw positieve energie doen borrelen en bruisen. Vergeet hierbij zeker jouw collega’s niet! Ze helpen om jouw batterijen op te laden en angst blijkt minder kansen te krijgen in een gezonde geest in een gezond lichaam.
4. Herformuleer de situatie
Nogmaals, de sleutel tot het overwinnen van tijdsangst is om te herevalueren wat het belangrijkste is. Je bewust worden van de activiteiten waarin je je tijd investeert en hoe dat (mis)matcht met je prioriteiten is een belangrijke stap om andere keuzes te kunnen maken.
Verder is het begrijpen van de “planning fallacy” – dat we minder tijd hebben dan we denken – een andere belangrijke tip. De meesten van ons zijn slecht in plannen en overschatten bijvoorbeeld wat ze daadwerkelijk ‘gedaan’ kunnen krijgen in een werkdag van 8 uur. Onderzoek toont aan dat we hooguit 2,5 uur echt productieve tijd tot onze beschikking hebben. We besteden niet alleen tijd aan vergaderingen, e-mail, chatten, videogesprekken, maar we hebben ook connectietijd met collega’s en pauzes nodig, net als verwerkingstijd en ‘mind wandering’ tijd om onze productieve tijd efficiënter te maken. Daarnaast kunnen suboptimale tijdsbestedingen zoals multitasking of onderbrekingen stiekem onze focus en flow stelen en ook onze tijd opgebruiken.
Realistisch zijn over wat je kunt doen met de tijd die je hebt kan een gamechanger zijn voor je planning en hoe je je voelt over je tijdsbesteding. Een realistischer tijdsbestek gebruiken om je zorgvuldig gekozen prioriteiten te plannen kan helpen om niet het onmogelijke na te jagen, maar je meer tevreden te voelen met wat je werkelijk gerealiseerd hebt.
Een interessante oefening om naar uw activiteiten te kijken is de “Moet ik dit nu doen?” vraag. Interessant is dat niet alleen bewuste een activiteit kiezen van belang is, maar ook je visie (en mindset) op wat je prioriteit geeft. Als je je bijvoorbeeld bewust bent van de waarde van zelfzorg en rust voor lichaam en geest, zal je je niet schuldig voelen over het nemen van een pauze, omdat je weet dat dit een positieve invloed heeft op je energieniveau en de efficiëntie van je volgende productieve tijdsbesteding.
5. Train jezelf om meer een ‘Satisficer’ te zijn in plaats van een ‘Maximiser’
Een vaak over het hoofd gezien aspect van tijdsangst is hoe we denken over de toekomst. Velen van ons stressen – en verliezen veel tijd in het proces – omdat ze de best mogelijke keuze willen maken. Er bestaat echter niet zoiets als een ‘perfecte’ beslissing.
Verbeter je besluitvaardigheid en oefen om een van deze twee types te zijn, zoals psychologen hebben vastgesteld:
– Maximizers streven ernaar een keuze te maken die hen later het maximale voordeel zal opleveren.
– Satisficers maken keuzes volgens hun set van huidige criteria en niets meer.
Tijdsangst gaat misschien nooit echt weg, maar je kan er wel op een meer comfortabele manier mee leren omgaan, zodat het je leven niet langer beheerst. Het leren herkennen van je gewoontes en je waarde(n) is de beste manier om het onder controle te houden. Tijdsangst overwinnen komt neer op bewustwording, begrip en actie. Stap voor stap!
Bronnen:
Aan de slag?
Ontdek onze opleiding “time- en energiemanagement”:
Time-management is voor velen een uitdaging. Veel meer dan het toepassen van tips en regeltjes gaat het hierbij om zelfkennis. Hoe bewust ga jij met jouw tijd om? Weet jij op welke momenten jij het productiefst bent? En hoe kan jij jouw energiepieken versterken en vermenigvuldigen? Leer in deze opleiding slimmer omgaan met je eigen energieniveau om zo veel meer gedaan te krijgen in minder tijd.
Deze interactieve workshop biedt je technieken en oefeningen, tips en tricks die jouw productiviteit verhogen. We ontdekken de aandachtscurve, de impact van gezonde pauzes en toepassingen die je investeringen op vlak van tijd en energie optimaliseren.
Meer weten? Neem contact met ons op!
Ontdek onze opleidingen rond mindfulness en mindful werken.